TITLclem-onojeghuo-101919

Γιατί δε δουλεύουν πολλές γυναίκες στην Ελλάδα;

Κατηγορίες: Εκπαίδευση, Επιχειρηματικότητα, Μη κατηγοριοποιημένο, Νέα, Στον Κόσμο

Την Παρασκευή 31/3/2017 μιλήσαμε στο πολύ ενδιαφέρον συνέδριο Συν-πολιτεία, που διοργανώνεται από την Ξένιος Πόλις και την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, με θέμα τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Να τι περίπου είπαμε εκεί για τη συμμετοχή και την επανένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας.


Μέσα στα 5 περίπου χρόνια που λειτουργεί το Women On Top, εμείς που τόσο πιστεύουμε στη δημιουργικότητα, την ικανότητα και το νόημα του να συμμετέχουν οι γυναίκες, με τους όρους τους, στην αγορά εργασίας, έχουμε βρεθεί πολλές φορές μπροστά στη δύσκολη πραγματικότητα του ότι είναι στην Ελλάδα πολλές εκείνες που δεν μπορούν να υποστηρίξουν την ανάγκη τους αυτή, σε μερικές από τις πιο παραγωγιές φάσεις της ζωής τους.

Δεν είναι λίγες. Στην Ελλάδα μόνο το 44,09% των γυναικών άνω των 15 ετών συμμετέχουν στην αγορά εργασίας -και το ποσοστό αυτό πέφτει κατακόρυφα όταν περιορίσουμε το ηλικιακό φάσμα στην κατεξοχήν αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών.

Το γιατί συμβαίνει αυτό, μας έχει απασχολήσει, λίγο-πολύ, όλες.

Πρώτα είναι η κρίση, που όπως όλες σχεδόν οι οικονομικές κρίσεις χτυπάνε πρώτα και πιο άγρια τις γυναίκες (σήμερα πάνω από το 61% των καταγεγραμμένων ανέργων είναι γυναίκες): είτε γιατί αυτές απασχολούνται σε μεγαλύτερο ποσοστό σε χαμηλά αμειβόμενες, χαμηλού κύρους και επισφαλείς εργασίες, είτε επειδή λόγω των προκαταλήψεων γύρω από το φύλο τους είναι συχνά οι πρώτες που αδικούνται ή απολύονται, είτε επειδή, στο σημερινό οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο είναι όλο και λιγότερες εκείνες που μπορούν ή βρίσκουν το νόημα να υποστηρίξουν μια απαιτητική δουλειά ταυτόχρονα με μία οικογένεια.

Τα αποτελέσματα αυτά τα καταγράψαμε και στην πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήσαμε, σε δείγμα 450 γυναικών από το λεκανοπέδιο της Αττικής, με τη συνεργασία του προγράμματος Resilient Cities του Δήμου Αθηναίων (βλ. slide).

Το ζήτημα είναι πολυπαραγοντικό. Ξεκινάει από τον ανεπαρκή επαγγελματικό προσανατολισμό στα σχολεία, ο οποίος δεν ενθαρρύνει τις γυναίκες να οραματίζονται και να επιλέγουν δουλειές με προοπτικές ανάπτυξης, που να τις ικανοποιούν, οικονομικά και δημιουργικά, συνεχίζει με έμφυλα στερεότυπα και διακρίσεις από την πλευρά των εργοδοτών, που πολλές φορές περιορίζουν τις γυναίκες σε στασιμότητα και θέσεις χαμηλού ενδιαφέροντος, και επιδεινώνεται από το υψηλό κόστος της φύλαξης των παιδιών (σύμφωνα με σχετική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 53% των μητέρων που δηλώνουν ότι δεν εργάζονται ή εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης για λόγους που συνδέονται με τις επίσημες υπηρεσίες μέριμνας θεωρούν την τιμή αυτών των υπηρεσιών εμπόδιο), τα κριτήρια επιλογής παιδιών στις κρατικές δομές φροντίδας, που συχνά "τιμωρούν" τους άνεργους γονείς, το μη συντονισμό των δομών φροντίδας με τα ωράρια της αγοράς εργασίας και την παράταση, πλέον, της επαγγελματικής ζωής των γιαγιάδων. Κάτω από το βάρος των δυσκολιών αυτών είναι δυσανάλογα πολλές οι γυναίκες που δεν έχουν την ευκαιρία ή και το κίνητρο να αφιερώσουν χρόνο και ενέργεια στην επαγγελματική τους ανάπτυξη.

Σε έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ από το Kaiser Family Foundation, προέκυψαν μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία σε σχέση με το τι θα έδινε τη δυνατότητα και το κίνητρο σε γυναίκες που αναλαμβάνουν ρόλο φροντιστή στην οικογένειά τους, να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στην αμειβόμενη εργασία (βλ. slide).

Αλλά και οι μαρτυρίες των γυναικών που προέκυψαν από την έρευνα του Women On Top δίνουν επίσης πολύ γλαφυρά του πως οι παράγοντες αυτοί αλληλοσυνδέονται και επηρεάζουν την επαγγελματική και την προσωπική ζωή τους.

Συχνά, η διαδρομή που ακολουθούν οι γυναίκες από λίγο πριν δημιουργήσουν οικογένεια, μέχρι αρκετά αφού μεγαλώσουν τα παιδιά τους, ακολουθεί ένα από τα παρακάτω μοτίβα:

Χαμηλά αμειβόμενη/χαμηλού ενδιαφέροντος εργασία >> εγκατάλειψη

Υπερβολικά απαιτητική εργασία >> εγκατάλειψη

Εγκατάλειψη >> μακροχρόνια ανεργία

Μακροχρόνια ανεργία >> part-time/χαμηλά αμειβόμενη/χαμηλού ενδιαφέροντος εργασία

Μακροχρόνια ανεργία >> μικρή επιχειρηματικότητα

Γιατί, όμως, συζητάμε τόσο γι’ αυτό; Γιατί είναι σημαντικό να συμμετέχουν, απρόσκοπτα και ισότιμα, οι γυναίκες στην αγορά εργασίας;

Οι συνέπειες για το άτομο και την οικογένεια

Η απρόσκοπτη συμμετοχή των γυναικών σε αμειβόμενη εργασία μειώνει τον κίνδυνο φτώχειας, επιτρέπει την κοινωνική ένταξη όλων των μελών του νοικοκυριού, βελτιώνει τις μελλοντικές ευκαιρίες για τα παιδιά, προωθεί το στόχο της ισότητας, στην οικογένεια και την κοινωνία και περιορίζει τη μισθολογική απόκλιση ανάμεσα στα δύο φύλα.

Οι συνέπειες για τις επιχειρήσεις

Η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στο ανθρώπινο δυναμικό των επιχειρήσεων διευρύνει τη δεξαμενή ταλέντων στην οποία έχουν πρόσβαση, δημιουργεί διαφοροποίηση εντός των ομάδων, η οποία οδηγεί σε ορθότερες επιχειρηματικές αποφάσεις, εξασφαλίζει την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών του συνόλου των πελατών τους, οδηγεί αποδεδειγμένα σε μεγαλύτερα κέρδη και καλύτερη επιχειρηματική ανάπτυξη.

Οι συνέπειες για την εθνική οικονομία

Στις ΗΠΑ το ΑΕΠ θα ήταν κατά 3.5% υψηλότερο αν οι γυναίκες συμμετείχαν στην αγορά εργασίας στο ίδιο ποσοστό με τον Καναδά ή τη Γερμανία (στην Ελλάδα το ποσοστό συμμετοχής τους είναι ακόμη πιο χαμηλό -44% vs 56%).

Όταν οι γυναίκες εργάζονται, έχουν ανάγκη και από περισσότερες υπηρεσίες/προϊόντα/θέσεις εργασίας, γεγονός που οδηγεί σε ανάπτυξη της οικονομίας και περισσότερες θέσεις εργασίας.

Ακόμα και στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι επενδύσεις που γίνονται για την παροχή καθαρού νερού και ηλεκτρικού, μειώνουν τις ώρες που αφιερώνουν οι γυναίκες στο νοικοκυριό, κι έτσι δίνουν τη δυνατότητα στις μητέρες να εργάζονται και στις κόρες τους να πηγαίνουν στο σχολείο. Αν περνούσαν τις ημέρες τους κουβαλώντας κουβάδες με νερό, η ανάπτυξη της χώρας θα επιβραδυνόταν.

Ποια είναι η λύση, λοιπόν;

Διαφορετικές χώρες έχουν προσπαθήσει (όχι με ιδιαίτερο ζήλο ακόμα, είναι η αλήθεια) να δώσουν την απάντηση με διαφορετικούς τρόπους. Οι αυξημένες παροχές μητρότητας είναι συνήθως ο πρώτος από τους τρόπους που μας έρχονται στο μυαλό. Είναι όμως η καλύτερη λύση;

Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι:

Σε χώρες όπως ο Καναδάς ή η Γερμανία:

Αυξημένες παροχές μητρότητας >> περισσότερες εργαζόμενες γυναίκες/μικρότερη ανέλιξη/λιγότερες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης

Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ:

Μειωμένες παροχές μητρότητας >> λιγότερες εργαζόμενες γυναίκες/μεγαλύτερη ανέλιξη/περισσότερες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης

Ποιες είναι, λοιπόν, οι λύσεις που θα είχαν την καλύτερη απόδοση;

- Χάραξη οικονομικής πολιτικής ισότητας

- Στρατηγικές παροχές γονεϊκότητας (και όχι μόνο μητρότητας)

- Κατάλληλος επαγγελματικός προσανατολισμός

- Ουσιαστική υποστήριξη επιχειρηματικότητας

- Καταπολέμηση διακρίσεων/στερεοτύπων

- Στρατηγικές παροχές εξισορρόπησης από εργοδότες - Προγράμματα επανένταξης

- Eπανειδίκευση

Δικός μας στόχος να συμβάλουμε με τις δράσεις μας σε όσο το δυνατόν περισσότερα από τα παραπάνω!