TITLindex

Η Ελλάδα και φέτος στην τελευταία θέση του European Gender Equality Index 2019

Ανακοινώθηκε πριν από λίγο το επικαιροποιημένο European Gender Equality Index, η μεγάλη έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), που ανανεώνεται κάθε δύο χρόνια και βαθμολογεί τις χώρες τις Ε.Ε. ανάλογα με το πόσο καλά τα πάνε σε θέματα ισότητας σε 7 άξονες: εργασία, υγεία, γνώση, εξουσία, χρήμα, χρόνος και βία (στην βία οι χώρες δεν βαθμολογούνται, επιχειρείται όμως η απεικόνιση της κατάστασης που επικρατεί στην καθεμία, με στοιχεία που συνήθως συλλέγονται ξεχωριστά από εκείνα του υπόλοιπου Δείκτη).

Οι βαθμολογίες του φετινού Δείκτη αντικατοπτρίζουν τα στοιχεία του 2017, πράγμα που σημαίνει ότι η τελική εικόνα δεν αποτελεί τόσο μια «φωτογραφία» της κατάστασης που επικρατεί στην κάθε χώρα αυτή τη στιγμή, αλλά περισσότερο μία καταγραφή της προόδου, που θα πρέπει να εξετάζουμε και σε σχέση με τα προηγούμενα αντίστοιχα σημεία για τα οποία έχουμε ενημέρωση.

Στον προπέρσινο Δείκτη, για παράδειγμα, η Ελλάδα καταλάμβανε την τελευταία θέση στην ΕΕ των 28, με μόλις 50 βαθμούς στους 100.

Αλλά και φέτος, παρά τη μικρή πρόοδο του 1,2%, η χώρα μας παραμένει στην τελευταία θέση της κατάταξης.

Με άριστα το 100 και τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο 67,4, η Ελλάδα σημειώνει βαθμολογία 51,2 και είναι η μόνη χώρα, μαζί με την Ουγγαρία, που δεν ξεπερνάει τους 54 βαθμούς.

Πρώτη στη λίστα βρίσκεται η Σουηδία με 83,6/100 και δεύτερη, με αρκετή διαφορά, η Δανία με 77,5/100, ενώ τη σημαντικότερη πρόοδο σημείωσαν φέτος η Ιταλία (+13,8 βαθμούς) και η Κύπρος (+10,4 βαθμούς).

Και δεν είναι ότι δεν την χρειαζόμαστε την πρόοδο -όλες οι χώρες: όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στη συνοπτική αναφορά του EIGE, η ΕΕ προχωράει με ρυθμούς σαλιγκαριού προς την επίτευξη του στόχου της έμφυλης ισότητας. Από το 2005 που δημοσιεύεται ο Δείκτης, η ΕΕ έχει σημειώσει συνολική πρόοδο μόνο 5,4 βαθμούς.

Ο τομέας στον οποίο σημειώνονται οι υψηλότερες βαθμολογίες στην ΕΕ των 28 είναι η υγεία και το χρήμα, ενώ ο τομέας που προβληματίζει περισσότερο είναι εκείνος της εξουσίας. Τα καλά νέα είναι ότι σε αυτόν έχει σημειωθεί και η μεγαλύτερη πρόοδος (+13 βαθμοί) σε σχέση με το 2005, με όλα τα κράτη-μέλη να παρουσιάζουν βελτιώσεις στα στοιχεία τους.

Στους επιμέρους τομείς που βαθμολογεί ο Ευρωπαϊκός Δείκτης, οι επιδόσεις μας ως χώρα έχουν φέτος ως εξής:

Εργασία | Βαθμολογία: 64,2

Στον τομέα αυτό η Ελλάδα δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο από το 2015 και παραμένει στη 2η θέση από το τέλος στην ευρωπαϊκή κατάταξη. Γι’ αυτό ευθύνονται τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης των γυναικών (49% στο γενικό πληθυσμό, αλλά 31% σε ό,τι αφορά την πλήρη απασχόληση), το μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην απασχόληση αντρών και γυναικών με οικογένεια (31%) και, κυρίως, την άνιση κατανομή γυναικών και αντρών στους διαφορετικούς επαγγελματικούς κλάδους (επαγγελματικός διαχωρισμός λόγω φύλου): το 23% των γυναικών εργάζονται σε τομείς εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής εργασίας (σε σύγκριση με το 8% των αντρών), ενώ μόνο το 4% των γυναικών εργάζονται σε τομείς επιστήμης, τεχνολογίας, μηχανοογίας και μαθηματικών (STEM).

Εξουσία | Βαθμολογία 24,3

Παρά την πρόοδο των 2,6 βαθμών που σημείωσε, ανάμεσα στο 2015 και στο 2017 η Ελλάδα, παραμένει προτελευταία στην κατάταξη των χωρών της ΕΕ. Σύμφωνα με τον Δείκτη, το μέτρο των ποσοστώσεων που εισήγαγε η χώρα μας στο πεδίο της πολιτικής, έχει αποφέρει μια αύξηση της τάξης του 18% σε ό,τι αφορά τον αριθμό των γυναικών στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Το μεγάλο πρόβλημα παραμένει η εκπροσώπηση των γυναικών στο χώρο της οικονομίας, όπου το ποσοστό γυναικών στα ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών παραμένει 9%, το ποσοστό των γυναικών στους οργανισμούς χρηματοδότησης της έρευνας στο 13%, το ποσοστό τους στα ΔΣ των εισηγμένων τηλεοπτικών ΜΜΕ στο 20% και το ποσοστό τους στα υψηλότερα κλιμάκια των εθνικών οργανισμών Ολυμπιακών αθλημάτων στο 10%.

Χρόνος | Βαθμολογία 44,7

Η βαθμολογία μας στον τομέα του ελεύθερου χρόνου δεν έχει μεταβληθεί από το Δείκτη του 2017, καθώς τα αποτελέσματα της Έρευνας Χρήσης Χρόνου που παρέχει τα περισσότερα στοιχεία σε σχέση με το θέμα αυτό αναμένεται να ανακοινωθούν το 2021. Σε κάθε περίπτωση, η βαθμολογία μας είναι η δεύτερη χειρότερη ανάμεσα στα κράτη-μέλη, με τις γυναίκες να αναλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερες ευθύνες σε σχέση με τη φροντίδα του νοικοκυριού και των προστατευόμενων μελών απ’ ότι οι άντρες. Το 38% των γυναικών ασχολούνται τουλάχιστον 1 ώρα την ημέρα με τη φροντίδα και την εκπαίδευση των μελών της οικογένειάς τους, σε σύγκριση με το 20% των αντρών. Περίπου το 85% των γυναικών μαγειρεύουν και ασχολούνται με δουλειές του νοικοκυριού για τουλάχιστον 1 ώρα την ημέρα, σε σύγκριση μόλις με το 16% των αντρών. Το χάσμα, φυσικά, είναι μεγαλύτερο μεταξύ αντρών και γυναικών που βρίσκονται σε συντροφικές σχέσεις, με ή χωρίς παιδιά.

Οι γυναίκες έχουν 7% λιγότερες πιθανότητες να συμμετέχουν σε αθλητικές, πολιτιστικές και άλλες δραστηριότητες εκτός σπιτιού σε σχέση με τους άντρες.

Χρήμα | Βαθμολογία 71,4

Λόγω της οικονομικής κρίσης, που συντέλεσε στη μείωση του μέσου μηνιαίου εισοδήματος των αντρών, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων παραμένει στην Ελλάδα σχετικά χαμηλό, στο 13% (οι γυναίκες, δηλαδή, κερδίζουν 87 λεπτά για κάθε ευρώ που κερδίζουν οι άντρες). Το μέσο μηνιαίο εισόδημα των γυναικών είναι 15% χαμηλότερο σε σχέση με των αντρών και, στα ζευγάρια με παιδιά, 22% πιο χαμηλό. Τέλος, το χάσμα των συντάξεων αντρών και γυναικών βρίσκεται στο 25%.

Γνώση | Βαθμολογία 55,7

Παρότι η Ελλάδα καταλαμβάνει την 21η θέση στο συγκεκριμένο τομέα, η πρόοδός μας ξεπερνά τη συνολική πρόοδο της ΕΕ (+2,7 βαθμοί). Οι βελτιώσεις αυτές φορούν όλες τις υποκατηγορίες του τομέα: επιτεύγματα, συμμετοχή και έμφυλος διαχωρισμός.

Από την άλλη, η συμμετοχή μας σε προγράμματα διά βίου μάθησης παραμένει χαμηλή, η χαμηλότερη στην ΕΕ, στο 11% για τις γυναίκες.

Υγεία | Βαθμολογία 83,5

Η πρόοδος της Ελλάδας σε αυτόν τον τομέα είναι χαμηλή, 0,5 βαθμούς από το 2015. Η πιο προβληματική κατηγορία βαθμολόγησης είναι η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, η οποία μάλιστα επιδεινώθηκε από το 2005 ως το 2017.  Περίπου το 12% των γυναικών αναφέρουν ότι οι ιατρικές τους ανάγκες δεν καλύπτονται, ποσοστό που ανεβαίνει κατακόρυφα σε ό,τι αφορά τις γυναίκες με αναπηρία.


Και μερικά ακόμα στοιχεία που μάλλον δεν ήξερες, από το European Gender Equality Index

  • Fun -ή όχι και τόσο fun- fact: η Λιθουανία, η χώρα στην οποία έχει την έδρα του το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, είναι η μοναδική που δεν σημείωσε καμία πρόοδο κατά την τελευταία διετία.
  • Το 2016, 16 χώρες-μέλη της ΕΕ ανέφεραν συνολικά 788 γυναικοκτονίες -δολοφονίες γυναικών από συντρόφους ή συγγενείς των θυμάτων. Για τις υπόλοιπες 12 χώρες (στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα) δεν υπάρχουν συγκρίσιμα ή διαθέσιμα στοιχεία, σε σχέση με το φύλο των θυμάτων και τη σχέση με τους θύτες τους, πράγμα που σημαίνει ότι το μέγεθος του προβλήματος δεν μπορεί να υπολογιστεί. I
  • Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα (μεταξύ των 9 χωρών τηε ΕΕ που έχουν μελετηθεί) σε αριθμό κοριτσιών που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ακρωτηριασμού των γεννητικών τους οργάνων.