CAPTX-FILES - SEASON 7: While investigating the murder of a teen killed while playing a virtual reality game, Agent Scully (Gillian Anderson) enters the high-tech virtual game to track down their suspect in the “First Person Shooter” episode of THE X-FILES airing Sunday, Feb. 27 (9:00-10:00 PM ET/PT) on FOX. ©2000 FOX BROADCASTING COMPANY CR: Larry Watson

Τι σχέση έχουν τα X-files με την ισότητα;

Κατηγορίες: Επιχειρηματικότητα, Στον Κόσμο

Η Μυρτώ Παπαθάνου, partner στη Metavallon.vc, γράφει για το φαινόμενο Σκάλι και τις γυναίκες στην τεχνολογία.


Να πω σαν εισαγωγή ότι σαν έφηβη μου άρεσαν όλα γύρω από τα Χ-files. Τα σλόγκαν, τα μπλουζάκια, η μουσική, τα ξενέρωτα κουστούμια της Σκάλι, το φοβισμένο/ προβληματισμένο ύφος της, η εμπάθεια προς τον Μόλντερ. Όλα. Ακόμα και το τραγούδι των Catatonia.

Δε νομίζω ότι σκέφτηκα τη σειρά ποτέ πιο βαθιά σε σχέση με την ισότητα των φύλων και την ενασχόληση των γυναικών με θετικές επιστήμες και τεχνολογία. Μέχρι που πριν από μερικές εβδομάδες διάβασα αυτή την έρευνα για το “The Scully effect” ή “Η επίδραση Σκάλι”. Εν συντομία, η έρευνα εξετάζει γυναίκες που παρακολουθούσαν συστηματικά τα X-files και βρίσκει ότι είναι 50% πιο πιθανόν να ασχοληθούν με STEM από όσες δεν το παρακολουθούσαν, ενώ τα 2/3 των γυναικών που δραστηριοποιούνται σε STEM θεωρούν τη Σκάλι ως πρότυπο.

Η έρευνα είναι σημαντική γιατί δίνει ένα ακόμα δεδομένο (data point) σε κάτι που διαισθητικά είναι προφανές. Τα πρότυπα έχουν σημασία και η ποπ κουλτούρα μπορεί να έχει επιδράσεις σε μια ολόκληρη γενιά, σε σχέση με τον τρόπο που τα κορίτσια διαμορφώνουν άποψη για τον εαυτό τους, τις ικανότητες, την αυτοπεποίθησή τους. Κάνει διαφορά τα κορίτσια από μικρά να ξέρουν ότι μπορούν να γίνουν επιστήμονες, φυσικοί, τεχνολόγοι, μηχανικοί, ερευνήτριες. Να γνωρίζουν ότι είναι κι αυτή μια πραγματική επιλογή, η οποία δεν έχει σχέση με το φύλο τους. Ότι δεν είναι κάτι για τις εξαιρέσεις ή κάτι που πρέπει να γίνει ενάντια “στη φύση τους”. Περσινή έρευνα της Microsoft δείχνει ότι ανάμεσα στις ηλικίες των 11 και 15 το ενδιαφέρον των κοριτσιών σε STEM πέφτει κατακόρυφα, κάτι που θα μπορούσε να αποφευχθεί αν οι γυναίκες είχαν την πίστη ότι θα έχουν τις ίδιες επαγγελματικές ευκαιρίες με τους άντρες και αν οι ευκαιρίες αυτές τους παρουσιάζονταν από άλλες γυναίκες στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού.

Τα τελευταία δέκα χρόνια έχω γνωρίσει αρκετές γυναίκες από τους χώρους της τεχνολογίας και της επιστήμης, που ήταν και παραμένουν ανδροκρατούμενοι. Παρατηρώ κάποιες, σε στάδιο ωριμότητας της καριέρας του σαν στελέχη, επιχειρηματίες, ερευνήτριες, λόγω accomplishment και αυτοπεποίθησης δεν χρειάζονται ή αναζητούν βοήθεια καταξιώσης και τις περισσότερες φορές να μην τρέφουν ιδιαίτερα συναισθήματα αλληλεγγύης ή συλλογικότητας απέναντι σε άλλες γυναίκες. Άλλες γυναίκες που παρατηρώ στην αρχή της καριέρας τους, προσπαθούν επίσης να πάρουν απόσταση από “γυναικεία θέματα” - άκουγα πρόσφατα δύο νέες κοπέλες που επιχειρούν στο χώρο της τεχνολογίας να συζητάνε πόσο κάθετα προσπαθούν να διαχωρίσουν το τι κάνουν στην τεχνολογία από το φύλο τους. Η Alice Gust, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Imperial College του Λονδίνου, που πρωτοπορεί στις σπουδές STEM, επισκέφθηκε πρόσφατα τη χώρα μας δήλωσε: «οι γυναίκες στην επιστήμη δεν χρειάζονται συμπάθεια, κατανόηση ή ειδική μεταχείριση για να επιτύχουν. Χρειάζονται σεβασμό».

Πιστεύω ότι ο σεβασμός που εμπνέουν οι γυναίκες, έχει να κάνει με την αυτοπεποίθησή τους και αυτή με τη σειρά της έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει με τις προσλαμβάνουσες και τα πρότυπα που έχουν από νωρίς στη ζωή τους. Δε νομίζω ότι η ποπ κουλτούρα θα πάψει στο άμεσο μέλλον να προβάλλει πρότυπα ομορφιάς και lifestyle, ρομαντικών ιστοριών και glamour, που και αυτά έχουν τη θέση τους στο «γυναίκωμα» των κοριτσιών. Μαζί με αυτό όμως, η προβολή προτύπων που έχουν να κάνουν με τις επαγγελματικές επιλογές, την ισότητα, ακόμα και με κουλ σπασίκλες, έχει σημασία.  Γι’ αυτό είναι σημαντική η παιδική βιβλιογραφία που ξεφεύγει από τις πριγκίπισσες που θέλουν ‘σώσιμο’ και παντρειά, που συζητάει επιστήμονες σαν την Είντα, αρχιτέκτονες σαν την Ρόζι, τσαλακωμένες πριγκίπισσες σαν την Ελίζαμπεθ, αεροπόρους σαν την Άντζελα ακόμα και μπαλαρίνες με δυνατές προσωπικότητες σαν τη Μίστυ Κόπλαντ στις ‘Ιστορίες Καληνύχτας για Επαναστάτριες’. Γι’ αυτό είναι σημαντικό για τα κορίτσια στην εφηβεία οι γυναίκες να επικοινωνούν τα δικά τους και άλλα παραδείγματα γυναικών, τόσο σε επίπεδο επαγγελματιών που έχουν προχωρήσει, όσο και σε επίπεδο γυναικών που έχουν ασχοληθεί και επιτύχει με θετικά επαγγέλματα, επιστημόνων και ερευνητριών. Αντίστοιχα ο επαγγελματικός προσανατολισμός να γίνεται με την ίδια αναλογία στα φύλα, τόσο στις θεωρητικές όσο και στις θετικές κατευθύνσεις.

Τα δυνατά γυναικεία πρότυπα, κάνουν διαφορά στο τι θα επιλέξουν να σπουδάσουν ή να ακολουθήσουν επαγγελματικά τα κορίτσια. Καλό είναι όλοι μας, γυναίκες και άντρες, ο καθένας από τους πολλαπλούς του ρόλους σαν επαγγελματίας, γονιός, συγγενής, φίλος, να τα επικοινωνούμε από νωρίς και με όσο πιο άμεσους και πρακτικούς τρόπους γίνεται.