Ημερομηνία: Δευτέρα, 04 Δεκεμβρίου 2023
Κατηγορίες: Νέα
Ποια είναι τα πεδία εκείνα στα οποία παρατηρούμε τις μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις στις προτιμήσεις των νέων, όσον αφορά τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα; Υπάρχει έμφυλος διαχωρισμός στις προτιμήσεις τους; Η είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασίας και γενικότερα οι διαρκείς αλλαγές και μεταβάσεις στον εργασιακό βίο αποτελούν έναυσμα για τη διενέργεια πολλών ερευνών γύρω από το εν λόγω πεδίο.
Η εταιρεία Orientum-Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας πραγματοποίησε μια τέτοια έρευνα σε μαθητές & μαθήτριες του Γενικού Λυκείου κατά τη δεκαετία 2012-2021 με στόχο την ανάδειξη των τάσεων των προτιμήσεών τους, όσον αφορά τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα. Σήμερα μοιράζεται μαζί μας μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα, τα οποία παρουσιάστηκαν και στο Inclusivity Lounge του Women On Top, τον Σεπτέμβριο του 2023 στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Για τον σκοπό της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο επαγγελματικών ενδιαφερόντων «Ηorizon», το οποίο κατέγραψε το ενδιαφέρον των μαθητών για 38 διαφορετικούς επαγγελματικούς κλάδους, καλύπτοντας έτσι όλο το φάσμα της αγοράς εργασίας. Η διαδικασία αυτή εφαρμόστηκε σε ένα συνολικό δείγμα 54.482 μαθητ(ρι)ών από τις τρεις τάξεις του Γενικού Λυκείου, από τα οποία το 41,51% ήταν αγόρια και το 58,49% κορίτσια.
Από τα αποτελέσματα προκύπτει ξεκάθαρα η ανάγκη να δοθεί πολύ μεγαλύτερο βάρος στον επαγγελματικό προσανατολισμό και στην πληροφόρηση, ούτως ώστε οι νέοι να διερευνούν τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, να ενημερώνονται για τις εναλλακτικές καριέρες που έχουν από κάθε επαγγελματική κατηγορία και παράλληλα να άρουν όποιες προκαταλήψεις ή στερεοτυπικές αντιλήψεις επηρεάζουν τις αποφάσεις τους.
Τα αποτελέσματα, μεταξύ άλλων, αναδεικνύουν σημαντικές διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών ως προς τις προτιμήσεις τους. Σε πολλούς τομείς, τα δύο φύλα διαφέρουν, αλλά αξιοσημείωτες είναι οι διαφορές τους όσον αφορά τα επαγγέλματα υγείας. Πιο συγκεκριμένα, στις Επιστήμες Υγείας, που περιλαμβάνουν επαγγέλματα, όπως λόγου χάρη του/της γιατρού, κτηνιάτρου και οδοντίατρου, τα κορίτσια έχουν υψηλότερο ενδιαφέρον (ποσοστό από 30,77% έως 26,21%) σε σχέση με τα αγόρια (ποσοστό από 18,71% έως 4,43%). Με αλλά λόγια, περίπου 16 στα 100 αγόρια και 28 στα 100 κορίτσια έχουν υψηλό ενδιαφέρον στις Επιστήμες Υγείας κατά τη δεκαετία 2012-2021.
Ωστόσο, η «ψαλίδα» μεταξύ τους μεγαλώνει σε επαγγελματικές κατηγορίες όπως της Συμβουλευτικής και Ψυχολογίας και της Υγειονομικής Φροντίδας και Πρόνοιας. Σε αυτούς τους τομείς παρατηρούμε ότι τα κορίτσια καταγράφουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά ενδιαφέροντος σε σχέση με τα αγόρια. Συγκεκριμένα, περίπου 18 στα 100 αγόρια εκδηλώνουν υψηλό ενδιαφέρον για τη Συμβουλευτική και Ψυχολογία, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για τα κορίτσια ανέρχεται σε 55 στα 100 κορίτσια. Με άλλα λόγια 1 στα 2 κορίτσια έχει υψηλό ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία, η οποία περιλαμβάνει ψυχολόγους, συμβούλους, κοινωνικούς/ές λειτουργούς κ.α.
Στα αγόρια, τα ποσοστά υψηλού ενδιαφέροντος για την Υγειονομική Φροντίδα & Πρόνοια είναι εντυπωσιακά χαμηλότερα (6,92% max – 5,13% min) σε σχέση με τα κορίτσια (32,50% max – 20,78% min). Περίπου, δηλαδή, 6 στα 100 αγόρια και 27 στα 100 κορίτσια έχουν υψηλό ενδιαφέρον για επαγγέλματα που αφορούν την παροχή υπηρεσιών υγειονομικής φροντίδας και πρόνοιας καθώς και για την ενασχόληση με τα λεγόμενα παρα-ιατρικά επαγγέλματα, όπως του νοσοκόμου και της νοσοκόμας, νοσηλευτή/τριας, φυσικοθεραπευτή/τριας, μαιευτή/μαίας, λογοθεραπευτή/τρια κ.α.
Πρόκειται για έμφυλο διαχωρισμό στις απαντήσεις τους λόγω στερεοτυπικών αντιλήψεων ή πραγματικές προτιμήσεις που οφείλονται σε πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες; Το ερώτημα αυτό δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Ωστόσο, αν αναλογιστούμε τη σημασία του όρου «στερεότυπο» και τις προεκτάσεις του, αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για λανθασμένες, επιφανειακές και/ή ανακριβείς πεποιθήσεις.
Στο συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο οι μαθητές και οι μαθήτριες απάντησαν σε 190 ερωτήσεις, οι οποίες δεν εξετάζουν απλά το «Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» αλλά καλούνται να βαθμολογήσουν το αν θεωρούν λίγο ή πολύ ενδιαφέρον π.χ. το να εντοπίζουν τα συμπτώματα μιας ασθένειας. Επομένως, οι μαθητές/τριες δεν απαντούν στο «θέλεις να γίνεις γιατρός ή νοσηλεύτρια/τής;», αλλά σε ερωτήσεις που περιγράφουν αναλυτικά επαγγελματικές δραστηριότητες, οι οποίες χαρακτηρίζουν τις διαφορετικές πτυχές του κάθε επαγγέλματος. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι παρακινδυνευμένο να χαρακτηρίσουμε τις προτιμήσεις τους «στερεοτυπικές», σαν να πρόκειται, δηλαδή για λανθασμένες ή ανακριβείς. Δεδομένου ότι το δείγμα των 55.000 ατόμων είναι στατιστικά άκρως επαρκές, αλλά και άκρως αντιπροσωπευτικό ως προς το φύλο, καθώς και η μακρά χρονική περίοδος που καλύπτει η έρευνα, αναδεικνύεται η βαρύνουσα σημασία των αποτελεσμάτων της.
Από την άλλη, ενδεχομένως οι προτιμήσεις τους να πηγάζουν από τα κυρίαρχα κοινωνικά σχήματα, όπου ταυτίζουν τη γυναίκα με την έννοια της φροντίδας, της ευαισθησίας, της βιολογικής αναπαραγωγής και της παιδικής μέριμνας. Μπορούμε να παραθέσουμε μια σειρά τέτοιων επαγγελμάτων όπως, νηπιαγωγού, δασκάλας/ου, μαίας/μαιευτή, νοσοκόμας/ου κ.α.. Ωστόσο, αξίζει να δούμε το θέμα και από την αντίστροφη πλευρά… δεν είναι μόνο αν τα κορίτσια έχουν ενδιαφέρον για αυτά τα επαγγέλματα, αλλά και το αν τα αγόρια τελικά βάσει των κοινωνικών προσδοκιών, δεν ωθούνται προς αυτά.
Σε κάθε περίπτωση, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, οι παράγοντες είναι πολλοί και σύνθετοι. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Νίκος Παυλάκος, συνιδρυτής της Orientum και σύμβουλος σταδιοδρομίας «Επιβεβαιώνεται αυτό που έχουμε όλοι στο μυαλό μας κατά καιρούς σε σχέση με τις προτιμήσεις των κοριτσιών και των αγοριών, καθώς αποτυπώνονται με τον πιο ακριβή τρόπο τα υψηλά τους ενδιαφέροντα στις αντίστοιχες επαγγελματικές κατηγορίες. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ξεκάθαρα η ανάγκη να δοθεί πολύ μεγαλύτερο βάρος στον επαγγελματικό προσανατολισμό και στην πληροφόρηση, ούτως ώστε οι νέοι να διερευνούν τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, να ενημερώνονται για τις εναλλακτικές καριέρες που έχουν από κάθε επαγγελματική κατηγορία και παράλληλα να άρουν όποιες προκαταλήψεις ή στερεοτυπικές αντιλήψεις επηρεάζουν τις αποφάσεις τους».
Η έρευνα της Orientum-Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του kariera.gr και του Deree – The American College of Greece, τα αποτελέσματα της οποίας μοιράστηκε ο Νίκος Παυλάκος μαζί μας, στο 6ο Inclusivity Lounge | Health in Unequal Times του Women On Top που πραγματοποιήθηκε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Παρακολουθήστε την εισήγησή του στο πάνελ DEI: Πώς αφορά τους/τις εργαζόμενους/ες στον χώρο της υγείας;