TITLIMG_20200616_113233

Women we trust | O χώρος της Δήμητρας Καραμπελιά για την τέχνη και για τα παιδιά

Στη σειρά Women we trust, η Άννα Μπουνάτσου συνομιλεί με νέες επιχειρηματίες που έφτιαξαν κάτι καινούριο από το μηδέν, με την πολύτιμη υποστήριξη του The People’s Trust. Αν θέλεις να μάθεις πώς φτιάχνεται μια επιχείρηση, ποια είναι τα εμπόδια που θα συναντήσεις, αν το επιχειρείν είναι για σένα και ποιος μπορεί να σε βοηθήσει να ξεπεράσεις τις προκλήσεις που θα βρεις στο δρόμο σου, έλα να γνωρίσεις αυτές τις γυναίκες που κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα -και πιστεύουν ότι μπορείς να κάνεις κι εσύ το ίδιο.


Πως συνδέεται μια αρχιτέκτονας με την παιδική δημιουργικότητα; Πώς τα παιδιά από τις τέχνες μπορούν να μάθουν να εκφράζονται; Πώς μια επιχείρηση σε μια γειτονιά του Πειραιά μπορεί να αναπτυχθεί και να δείξει στους γονείς πως η δημιουργία είναι απαραίτητη για τη διαπαιδαγώγηση και την απασχόληση των παιδιών; Η Δήμητρα μας ταξιδεύει στο συνδυαστικό κόσμο της και μας απαντά στα παραπάνω ερωτήματα με πολλή αγάπη και πάθος για το DOS και την επιχειρηματικότητα.

Τι είναι ακριβώς το DOS;

Είναι ένας χώρος τέχνης για παιδιά. Κάνουμε μαθήματα τέχνης εργαστηριακά και πειραματικά και προσπαθούμε να μυήσουμε τα παιδιά σε μορφές τέχνης όπως η ζωγραφική, ο χορός, το θέατρο, η μουσική και το πώς όλα αυτά συνδέονται, έτσι ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν μια σφαιρική αντίληψη των τεχνών. Στη σημερινή εποχή που στα σχολεία μας δεν λείπουν οι ειδικότητες, οι ειδικές δεξιότητες που μπορούν να αποκτήσουν τα παιδιά, αυτό που τους λείπει είναι η τέχνη. Η τέχνη δημιουργεί ένα σφαιρικό τρόπο να βλέπουν τον κόσμο, να αναπτυχθούν εσωτερικά αλλά τους δίνει επίσης και τη δυνατότητα έκφρασης στην ομάδα. Ακόμα και στη ζωγραφική, που θεωρείται πιο μοναχική, στην πραγματικότητα αυτό που προσπαθεί κάποιος είναι να κάνει ένα διάλογο. Σπάνια κανείς κρατάει το έργο του για να το βλέπει μόνος του, χωρίς να το εκθέτει. Τα παιδιά, λοιπόν, έχουν άπειρα οφέλη. Ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους, η συναισθηματική τους ωριμότητα, ο τρόπος που ελέγχουν το συναίσθημά τους και το εκφράζουν. Και ύστερα είναι και ο τεράστιος ρόλος των γονιών. Επειδή ασχολούμαστε με παιδιά από 12 μηνών μέχρι 12 ετών, για ένα μεγάλο κομμάτι αυτή της ηλικιακής γκάμας, χρειαζόμαστε τους γονείς μαζί. Οι γονείς είναι εκείνοι που δίνουν στα παιδιά τη σιγουριά ότι αυτό είναι ένα ασφαλές περιβάλλον και ότι εδώ μπορούμε να παίξουμε και να αναπτυχθούμε. Άλλωστε έχει μεγάλη σημασία και ο χρόνος που περνάνε μαζί παιδιά και γονείς. Τα παιδιά εδώ μπορούν να πειραματιστούν κι αισθάνονται ελεύθερα να δοκιμάσουν πράγματα που το σχολείο δεν έχει τη δυνατότητα να τα προσφέρει. Στο σχολείο δεν λερώνονται, είναι συνήθως πολύ αποστειρωμένα, ακόμα και στον τομέα των καλλιτεχνικών. Εδώ μπλέκουμε πολλές τέχνες μαζί. Δηλαδή παίρνουμε ένα βιβλίο και το αφηγούμαστε, το χορεύουμε, το ζωγραφίζουμε και το κάνουμε και θεατρικό παιχνίδι. Προσπαθούμε να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν πως δεν είναι ξεχωριστά όλα αυτά, είναι όλα μαζί. 

Εσύ ως παιδί το ήξερες αυτό;

Εγώ αυτό το κατάλαβα από την αρχιτεκτονική, που είναι η κύρια εργασία μου. Η αρχιτεκτονική είναι μία συνθετική τέχνη που συνδυάζει από φυσική, χημεία, μηχανική μέχρι την αισθητική και την έκφραση. Έτσι σκεφτόμουν πάντα, ότι δεν μπορείς να κάνεις μόνο κάτι ειδικό αλλά μπορείς και να συνθέτεις πράγματα. Το παιχνίδι είναι ένας τρόπος να το αντιληφθείς αυτό και να ανακαλύπτεις τον κόσμο. 

Το DOS πως προέκυψε από την αρχιτεκτονική;

Το DOS ήρθε σε μια φάση όπου συνέβησαν δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι έψαχνα να κάνω κάτι εναλλακτικό από την αρχιτεκτονική. Δηλαδή να μειώσω την ενασχόλησή μου με αυτήν και να κάνω κάτι διαφορετικό, γιατί αισθανόμουν την ανάγκη να δω και άλλες διεξόδους. Και το δεύτερο είχε να κάνει με το παιδί μου. Έχω ένα γιο, ο οποίος ήταν η έμπνευσή μου. Από όταν τον γέννησα, ήμασταν μαζί όλη μέρα κι έτσι άρχισα να ψάχνω πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε παρέα κι εκτός σπιτιού. Έτσι ανακάλυψα το μαγικό κόσμο της δημιουργικής απασχόλησης. Το κάναμε έτσι κι αλλιώς μαζί στο σπίτι, αλλά ήθελα να το κάνουμε και σε μεγαλύτερες κοινότητες. Έτσι γνώρισα λίγες ομάδες σε αυτό το χώρο, τις οποίες αγάπησα πολύ, κι ήταν κι αυτές μεγάλη έμπνευση για μένα. Σε αυτή την περιοχή, όμως, δεν υπήρχε κάποιο κέντρο που να ήθελα να πηγαίνουμε με το παιδί μαζί και να κάνουμε πράγματα. Έτσι, μετά από δύο χρόνια πολλής σκέψης, δημιουργήθηκε το DOS. Είχα την τύχη να γνωρίσω τις εκπαιδευτικούς που δουλεύουν εδώ και οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του κέντρου μας. Εμένα με ενδιαφέρει να βρίσκω το πρόγραμμα, να ασχολούμαι με τη διαχείριση, να λειτουργώ από την αρχιτεκτονική μου πλευρά και, όσο μου επιτρέπει η εμπειρία μου με τα παιδιά ως μητέρα, να συμμετέχω στα εργαστήρια. Όλες μαζί όμως, οι εκπαιδευτικοί κι εγώ, δημιουργούμε όλο αυτό το περιβάλλον και προσπαθούμε να βρίσκουμε συνεχώς καινούργια πράγματα. 

Με την αρχιτεκτονική ασχολείσαι ακόμα ενεργά;

Παλαιότερα, για αρκετά χρόνια, ήμουν συνιδρύτρια στη δική μου αρχιτεκτονική εταιρεία. Τώρα είμαι ελεύθερη επαγγελματίας. Η αρχιτεκτονική όμως είναι ένα επάγγελμα στο οποίο κάποιος δουλεύει με συνεργασίες. Πλέον το κάνω ανάλογα με το έργο που θα προκύψει και με το τι θα μου ζητηθεί από τους συνεργάτες μου. Οπότε δεν το κάνω τόσο συστηματικά όσο πριν. Πιστεύω πολύ στις ομάδες και τη δύναμή τους. Είναι πολύ βαρετό να δουλεύεις μόνος σου. Να μην ακούς μια γνώμη. Αυτή η ανταλλαγή ενέργειας πάντα κάνει τα πράγματα καλύτερα. 

Αυτή είναι δηλαδή η δεύτερη επιχείρηση σου. Έχεις εργαστεί και ως μισθωτή;

Ως μισθωτή είχα δουλέψει για ένα διάστημα όταν έκανα το μεταπτυχιακό μου σε μια μεγάλη εταιρεία, όπου ασχολούμουν ουσιαστικά με το διαχειριστικό κομμάτι ενός έργου. Αλλά αυτό έγινε για δύο χρόνια για βιοποριστικούς λόγους. Κατά τα άλλα, έχω κάνει μόνο ελεύθερο επάγγελμα. Το 2004 ιδρύσαμε την Diversity, όπου και έμεινα μέχρι το 2012. Μετά έκανα δικά μου πράγματα και το 2018 φτιάχτηκε το DOS.

Καταλαβαίνω ότι η επιχειρηματικότητα σε τραβάει...

Το DOS είναι ένα πολύ γοητευτικό εγχείρημα. Ο σκοπός μου είναι να ασχοληθώ με την αρχιτεκτονική σε λίγα πράγματα, που θα έχουν πραγματικό ενδιαφέρον για μένα επιχειρηματικά και που θα με απασχολούν για μικρότερο χρονικό διάστημα, καθώς είμαι και μαμά και δεν μου φτάνει ο χρόνος της μέρας. Θέλω να κάνω περισσότερα πράγματα εδώ, γιατί είναι κάτι καινούργιο και θέλω πάρα πολύ να προχωρήσει, είμαι αποφασισμένη.

Πώς σας επηρέασε το lockdown λόγω της πανδημίας και πως το διαχειρίστηκες;

Για ένα διάστημα ήμασταν υποχρεωτικά κλειστοί. Από την 1η Ιουνίου που έχουμε ξεκινήσει, τα μαθήματά μας γίνονται σε εξωτερικό χώρο. Γίνονται στο πάρκο. Κι αυτό ήταν για μένα μία πολύ ελκυστική ιδέα. Λίγα κέντρα βγήκαν έξω. Εγώ θεώρησα ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να ξαναβάλουμε τα παιδιά μέσα σε ένα κλειστό χώρο. Ήταν τόσο καιρό κλεισμένα, δεν καταλαβαίνω γιατί να πρέπει να ξαναμπούν μέσα και ποιο θα ήταν το ενδιαφέρον. Βγαίνουμε, λοιπόν, στο κοντινό μας πάρκο και κάνουμε τα εργαστήριά μας εκεί -λιγότερα σε αριθμό, αλλά πολύ ουσιαστικά. Η χαρά των παιδιών είναι απίστευτη. Αυτό που λαμβάνουμε σαν ανταπόκριση και από τους γονείς και από τα παιδιά σε αυτή μας την προσπάθεια, παρότι είναι πιο κουραστικό για εμάς σαν στήσιμο, αξίζει πάρα πολύ τον κόπο. Θέλαμε να δοκιμάσουμε τα πράγματα σε ένα τελείως εξωτερικό χώρο, πέρα από την αυλή μας, κι έτσι προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε τον ιό. Είμαστε έτοιμοι να παίξουμε παντού. 

Ποιο είναι το πιο ωραίο και το πιο δύσκολο στη δική σου επιχείρηση;

Μια επιχείρηση της δικής μου κλίμακας αναπροσαρμόζεται διαρκώς στις δυσκολίες. Δεν υπάρχουν σταθερά πελάτες που θα μου εγγυηθούν την παρουσία τους όλη τη χρονιά, γιατί είναι έτσι η φύση αυτού του πεδίου. Μια αρρώστια ενός παιδιού, κάποιες οικονομικές δυσκολίες που θα έχουν κάποιοι γονείς, δημιουργούν μια αστάθεια στην παρουσία των πελατών. Δεν έχεις ένα συγκεκριμένο ποσό εσόδων το μήνα βάσει του οποίου να προγραμματίζεις τα έξοδα και τις δραστηριότητές σου. Αυτό είναι το πιο δύσκολο. Το πιο ωραίο είναι ότι γνωρίζεις πάρα πολύ κόσμο, ότι συναναστρέφεσαι ανθρώπους που ανακαλύπτεις ότι έχουν ανάλογες ανησυχίες με εσένα. Εδώ δεν είναι υποχρεωτική εκπαίδευση, για να φέρεις αναγκαστικά το παιδί σου. Το κάνεις επειδή το θέλεις και, για να το θέλεις, θα πει ότι κάτι ψάχνεις. Έχεις διαπιστώσει ότι υπάρχει μια έλλειψη. Επομένως είναι μεγάλη χαρά, εκεί που αναρωτιέσαι μόνος σου, να ανακαλύπτεις ότι τα ερωτήματα και οι ανησυχίες σου αφορούν και άλλο κόσμο. Και ξαφνικά κάνεις και φίλους. Η προσωπική σχέση που αποκτάς με τον κόσμο εδώ είναι ωραία γιατί δημιουργείται ένα δίκτυο. Έτσι παίρνουμε κι εμείς ιδέες.

Το The People’s Trust πώς το βρήκες;

Μέσα από την αρχιτεκτονική είχα γνωρίσει έναν άνθρωπο που μου είναι πολύ αγαπητός, τη Σοφία τη Δελούδη, η οποία είναι μέντορας στο The People’s Trust. Είχα διαβάσει κάπου ένα μικρό άρθρο για τον οργανισμό και την πήρα τηλέφωνο. Της εξήγησα τι θέλω να κάνω κι εκείνη επειδή ξέρει πόσο σοβαρά αντιμετωπίζω το κάθε τι που κάνω στη ζωή μου, μου είπε «θα πας εκεί και θα δεις, θα σε βοηθήσουν». Έφτιαξε ο άντρας μου το επιχειρηματικό πλάνο, γιατί έχει γνώσεις οικονομικών, πήγα πολύ καλά προετοιμασμένη και όντως με βοήθησαν. Δεν σου κρύβω ότι αντιλήφθηκα πως με τις τράπεζες δεν υπάρχει περιθώριο συναλλαγής. Είναι σαν να σου ζητούν να πας στο φεγγάρι και να ξαναγυρίσεις. Καμία επαφή με το τι θες να κάνεις. Αντίθετα στο The People’s Trust βρήκα ανθρώπους οι οποίοι πολύ προσεκτικά άκουσαν τα σχέδιά μου, με συμβούλεψαν για κάποια πράγματα, τους άκουσα και είδα ότι είχαν δίκιο. Κατάλαβαν ότι αντιμετωπίζω το εγχείρημα με σταθερότητα και σοβαρότητα. Με υποστήριξε ιδιαίτερα ο κύριος Κουλέτσης, ο οποίος είναι επικεφαλής του τμήματος επιχειρήσεων, και τον ευχαριστώ γιατί πολλά πράγματα έγιναν χωρίς να πνιγούμε οικονομικά. Η βοήθειά τους ήταν σημαντική γιατί μας βοήθησε να μην αισθανθούμε την απόγνωση για το πώς θα αντιμετωπίσουμε το ό, τι χρειάζεται μια επιχείρηση για να ξεκινήσει. Και κάνουν καταπληκτική δουλειά. Δεν υπάρχουν οργανισμοί για μικρές επιχειρήσεις και καλύπτουν ένα κενό πολύ σημαντικό. 

Αν ήθελε τώρα μια γυναίκα να ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση τι θα τη συμβούλευες, με τη μεγάλη σου εμπειρία;

Πρώτα θα πρέπει να ορίσει σαφείς και πραγματοποιήσιμους στόχους. Το πραγματοποιήσιμοι έχει να κάνει και με τη δική της ενέργεια και γνώση. Θα πρέπει να ξέρει ότι υπάρχει ένα σύνθετο πράγμα που λέγεται νομοθεσία. Το πλέγμα των νόμων που καθορίζουν την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ μπερδεμένο και θολό, για πολλές επιχειρήσεις. Θα την βοηθήσει το να αφιερώσει ένα διάστημα και να ψάξει τη νομοθεσία για να μπορέσει να είναι σωστή κατά το μέγιστο ποσοστό, εφόσον δεν υπάρχουν σαφείς νόμοι για όλα. Και για το τέλος, αν σκέφτεται ότι θα κάνει μια επιχείρηση και θα έχει απόσβεση μέσα σε ένα χρόνο, θα πρέπει να το ξανασκεφτεί. Χρειάζεται πολλή υπομονή, επιμονή και δικτύωση με ανθρώπους που κάνουν αντίστοιχα πράγματα για να πάρει μια ειλικρινή συμβουλή από εκείνους που γνωρίζουν ήδη.

Βλέποντας σήμερα την εξέλιξη του DOS, πιστεύεις ότι θα έκανες κάτι διαφορετικά;

Θα ήταν πολύ πιο εύκολο αν διάλεγα ένα χώρο με λίγο μεγαλύτερη αυλή. Αλλά οι συνθήκες δεν το επέτρεψαν. Έπρεπε να παρθεί μια δύσκολη απόφαση κι αυτή ήταν η διευθέτηση του χώρου του εργαστηρίου. Εδώ είμαστε σε μια γειτονιά που δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο -δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο γενικά στον Πειραιά. Έπρεπε λοιπόν να βρούμε τον κόσμο με το εν δυνάμει ενδιαφέρον και να του δημιουργήσουμε αυτή την ανάγκη. Αν ήμασταν στο κέντρο της Αθήνας, που χώροι σχετικοί με εμάς υπάρχουν, τότε θα είχαμε ένα πιο έτοιμο κοινό, αλλά το περιβάλλον θα ήταν περισσότερο ανταγωνιστικό. Δεν ξέρω αν θα το έκανα διαφορετικά, αλλά είναι ένα ερώτημα το αν είναι πιο εύκολο να έχεις ένα έτοιμο κοινό και ταυτόχρονα ανταγωνισμό, ή να είσαι μόνος σου αλλά να πρέπει να εκπαιδεύσεις κι ένα κοινό. Προς το παρόν μένω εδώ και με ενδιαφέρει να κάνω κάτι σε τοπικό επίπεδο. Ο άντρας μου υποστήριζε ότι είναι μεγαλύτερο το ρίσκο αλλά εγώ διάλεξα αυτό γιατί υποστηρίζω πολύ τη γειτονιά και νιώθω καλά εδώ. Θέλω να πατάω στα πόδια μου, αλλά το συναίσθημά μου δεν θέλω να το αποκλείω από τις αποφάσεις που παίρνω, γιατί μου δίνει ενέργεια να συνεχίζω. 

Έχεις δεχτεί κάποια διάκριση λόγω φύλου σαν επιχειρηματίας σε έναν τέτοιο χώρο;

Αυτός ο χώρος, της ενασχόλησης με τα παιδιά, είναι κατά βάση γυναικοκρατούμενος. Στην προσχολική ηλικία τα παιδιά είναι ακόμα προσκολλημένα στη μητέρα και γι’ αυτό έχουμε πιο πολλές μαμάδες εδώ. Και τα παιδιά θέλουν να έχουν ένα πρότυπο της μητρικής φιγούρας σε αυτές τις περιπτώσεις στο χώρο τους. Υπάρχουν και μπαμπάδες, αλλά θα μπορούσαν να είναι και περισσότεροι, γιατί αυτό λειτουργεί πάρα πολύ θετικά και μακάρι να το καταλάβαιναν. Δεν έχω νιώσει αρνητικά ως γυναίκα σε αυτό το χώρο. Θετικά ναι. Ως επιχειρηματίας- πελάτισσα σε τράπεζα, όμως, που πήγα να συζητήσω για τα επιχειρηματικά μου σχέδια, δεν ξέρω αν θα με αντιμετώπιζαν με τον ίδιο τρόπο αν ήμουν άντρας, χωρίς να μπορώ να κατηγορήσω κάποιον για σεξισμό. Αλλά δεν ξέρω αν ήταν θέμα φύλου ή αν ήταν θέμα ηλικίας ο τρόπος που είδα να με αντιμετωπίζουν. Νομίζω ότι πρέπει πια να έχεις γκρίζα μαλλιά  για να αποκτά βαρύτητα αυτό που λες. Γενικώς αυτό το πράγμα με την εμφάνιση είναι λίγο ενοχλητικό. Αν είσαι νέα, θα σε πληρώνουμε λιγότερο, αν είσαι κορίτσι δεν ξέρουμε αν θα σε πάρουμε γι’ αυτή τη θέση γιατί κάποια στιγμή θα κάνεις παιδιά και θα φύγεις. Στην αρχιτεκτονική, πάλι, αισθάνθηκα διάκριση λόγω ηλικίας και όχι λόγω φύλου. Βέβαια αυτό ήταν και δική μου άρνηση να δεχτώ μια οποιαδήποτε διάκριση, επειδή είμαι γυναίκα. Δεν έχω μεγαλώσει με τέτοιο τρόπο. Δεν έχω αφήσει και τον εαυτό μου να μπει καθόλου σε αυτή τη διαδικασία. Είμαι αυτή που είμαι και όποιος θέλει μένει, όποιος θέλει φεύγει. Το να δεχτείς ότι κάποιος άλλος μπορεί και να έχει μια καλύτερη ιδέα από σένα χρειάζεται πολλή εκπαίδευση. Υπάρχουν ακόμα πολλά περιθώρια βελτίωσης, σε όλους μας. 


Σχετικά με το The People’s Trust

Το The People’s Trust, είναι ένας ιδιωτικά χρηματοδοτούμενος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός που υποστηρίζει νεοσύστατες και υφιστάμενες μικρές επιχειρήσεις όλων των κλάδων, παρέχοντας μικροχρηματοδότηση μέχρι το ποσό των €10.000 και δωρεάν υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης. Όραμά του, να συμβάλει στη μείωση της ανεργίας στην Ελλάδα μέσω της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας. Για το λόγο αυτό, προσφέρει στους επιχειρηματίες του αύριο τα εφόδια που χρειάζονται για να μετατρέψουν τις ιδέες τους σε βιώσιμες επιχειρήσεις. Αναζήτησε περισσότερες πληροφορίες στο https://www.thepeoplestrust.org/.