Ημερομηνία: Παρασκευή, 02 Σεπτεμβρίου 2022
Κατηγορίες: Diversity & Inclusion, Νέα, Στον Κόσμο
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε τον Ιούνιο σε συμφωνία για την ύπαρξη υποχρεωτικού ποσοστού εκπροσώπησης γυναικών (40%) στα υψηλότερα διοικητικά κλιμάκια των εισηγμένων εταιρειών, μέχρι το 2026.
Μια συμφωνία που χρειάστηκε σχεδόν 10 χρόνια για να επιτευχθεί, αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε καταθέσει την πρόταση για την ισορροπία των φύλων στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών από το Νοέμβριο του 2012. Στόχος της ήταν η βελτίωση της διαφάνειας στην επιλογή των διοικητικών συμβουλίων για τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες. Ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την πρόταση το 2013, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν κατάφερε να καταλήξει σε συμφωνία για σχεδόν δέκα χρόνια, με ορισμένα κράτη μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, να θεωρούν ότι τα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ ήταν αρκετά δεσμευτικά και δεν αποτελούσαν τον καλύτερο τρόπο για την επίτευξη του στόχου.
Ας δούμε πρώτα κάποια δεδομένα:
● Παρόλο που στην Ευρώπη υπάρχει μεγάλος αριθμός γυναικών με αξιοσημείωτα προσόντα, με το 60% μάλιστα των αποφοίτων πανεπιστημίου να είναι γυναίκες, η εκπροσώπησή τους σε υψηλότερες ιεραρχικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών συμβουλίων των εταιρειών, παραμένει χαμηλή.
● Τον Οκτώβριο του 2021, κατά μέσο όρο, μόνο το 30,6% των μελών των διοικητικών συμβουλίων και μόλις το 8,5% των προέδρων των διοικητικών συμβουλίων ήταν γυναίκες (από 10,3% και 3% το 2011 -μια σημαντική, αλλά και πάλι όχι επαρκής αύξηση).
● 8 κράτη μέλη από τα 27 έχουν υιοθετήσει εθνικές ποσοστώσεις φύλου, 10 έχουν επιλέξει πιο ήπια μη δεσμευτικά μέτρα και 9 δεν διαθέτουν ουσιαστική νομοθεσία για το θέμα.
● Στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια φτάνει το 24,3% μετά από την εφαρμογή του νόμου 4706/2020, στις 17 Ιουλίου 2021, που επέβαλε τη γυναικεία εκπροσώπηση του 25% στα Δ.Σ. των εισηγμένων εταιρειών στην Ελλάδα.
Τι αλλάζει, λοιπόν, με τη νέα συμφωνία;
Η νέα οδηγία, που αποτελεί μέρος της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ισότητα των φύλων μέχρι το 2025, θέτει ως στόχο για τις εισηγμένες εταιρείες της ΕΕ με τουλάχιστον 250 εργαζόμενες/ους, να επιταχύνουν την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ των φύλων.
Καθορίζει πως μέχρι το 2026, το υποεκπροσωπούμενο φύλο - το γυναικείο εν προκειμένω - θα πρέπει κάθε φορά να αποτελεί το 40% του διοικητικού συμβουλίου και το 33% των διευθυντικών στελεχών, ενώ παράλληλα, οι εταιρείες αυτές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες διορισμού των ατόμων είναι σαφείς και διαφανείς, και ότι οι υποψήφιοι και οι υποψήφιες θα αξιολογούνται αντικειμενικά με βάση τα ατομικά τους προσόντα, ανεξαρτήτως φύλου.
Καθώς συχνά εγείρεται το ερώτημα πώς οι ποσοστώσεις μπορούν να συνυπάρχουν με την αντικειμενική αξιολόγηση του/της κάθε υποψήφιου/ας, η οδηγία συνοδεύεται από ορισμένες υποχρεώσεις, που διασφαλίζουν την ισορροπία αυτή:
● Οι εταιρείες που δεν καταφέρνουν να φτάσουν το στόχο θα πρέπει να εφαρμόζουν διαφανή και ουδέτερα κριτήρια ως προς το φύλο κατά το διορισμό των διευθυντικών στελεχών και να δίνουν προτεραιότητα στο γυναικείο, όταν δύο άτομα διαφορετικού φύλου είναι το ίδιο κατάλληλα για τη θέση.
● Εφόσον το άτομο που απορρίφθηκε ζητήσει αιτιολόγηση της συγκεκριμένης επιλογής, οι εταιρείες οφείλουν να γνωστοποιήσουν τα κριτήρια που έλαβαν υπόψιν. Οι εταιρείες είναι επιπλέον υπεύθυνες να αποδείξουν ότι δεν παραβιάστηκε κανένο μέτρο, εάν υπάρχει υποψία ότι ένα άτομο υποεκπροσωπούμενο φύλου που απορρίφθηκε είχε εξίσου τα κατάλληλα προσόντα.
● Οι εταιρείες πρέπει να αναλάβουν ατομικές δεσμεύσεις για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των δύο φύλων για τις διευθυντικές θέσεις.
Και αν δεν τα καταφέρουν;
● Οι εταιρείες που αδυνατούν να επιτύχουν το στόχο της παρούσας οδηγίας πρέπει να αναφέρουν τους λόγους και τα μέτρα που λαμβάνουν για την αντιμετώπιση αυτής της αδυναμίας.
● Τα κράτη μέλη θα εφαρμόζουν κυρώσεις αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές στις εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις για την επιλογή και αιτιολόγηση. Οι κυρώσεις αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν πρόστιμα και ακύρωση του διορισμού του επιλεγμένου ατόμου.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τις εταιρείες που
επιτυγχάνουν τους στόχους και οι οποίες θα λειτουργήσουν ως ανταγωνιστική πίεση και κίνητρο
για να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες το παράδειγμά τους.
Επόμενα βήματα
Η πολιτική συμφωνία υπόκειται πλέον σε επίσημη έγκριση από τους συννομοθέτες/τριες. Έπειτα, η οδηγία θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα, και 20 μέρες μετά τη δημοσιοποίησή της θα τεθεί σε ισχύ. Τα κράτη μέλη θα χρειαστεί στη συνέχεια να μεταφέρουν τα νέα στοιχεία της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο εντός δύο ετών.
Και μερικά -θετικά- στοιχεία:
● Για να δώσει το παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πέτυχε, για πρώτη φορά, πλήρη ισορροπία φύλου μεταξύ των μελών της: από τον Οκτώβριο του 2020, 13 στα 27 μέλη της Επιτροπής είναι γυναίκες, ενώ παράλληλα γίνονται προσπάθειες να επιτευχθεί η ισότητα των φύλων (50%) σε όλα τα επίπεδά της έως το τέλος του 2024.
● Προς το παρόν, μόνο η Γαλλία έχει επιτύχει αποτελεσματική ισορροπία μεταξύ των φύλων στα εταιρικά συμβούλια, με το 45% των θέσεων να καταλαμβάνεται από γυναίκες. Ένα στοιχείο που μπορεί να μας απογοητεύει γιατί είναι μοναδικό, αλλά που αποτελεί επίσης την απόδειξη ότι ο στόχος της οδηγίας μπορεί να επιτευχθεί και, γιατί όχι, να ξεπεραστεί!